Wycena przedsiębiorstwa, którego akcje nie są notowane na rynku publicznym jest możliwa przy zastosowaniu metody rynkowej (zwaną także porównawczą lub mnożnikową). Metoda porównawcza jest najprostszą metodą wyceny wartości rynkowej przedsiębiorstwa realizowaną w oparciu o dane publiczne. Jej zastosowanie jest możliwe (choć niekoniecznie zalecane) bez szczegółowej wiedzy na temat wycenianego podmiotu. 

Istotą metody porównawczej jest porównanie odpowiednich wskaźników finansowych przedsiębiorstwa ze wskaźnikami spółek notowanych na giełdzie papierów wartościowych lub innym zorganizowanym systemie obrotu. Wycena przedsiębiorstwa w takim podejściu opiera się o ustalone mnożniki giełdowe dla spółek porównywalnych reprezentujące relację ich wartości rynkowej do wybranych wyników finansowych.

Aby wycena przedsiębiorstwa metodą porównawczą była możliwa, dostępne muszą być dane na temat wartości i wyników finansowych spółek porównywalnych notowanych na rynku publicznym. Najbardziej porównywalne podmioty to takie, których przedmiot i model działalności, a także obszar geograficzny i skala działalności pokrywa się z przedsiębiorstwem wycenianym. Wybór podmiotów porównywalnych, stanowi pierwszy krok wyceny przedsiębiorstwa tą metodą.

Drugim krokiem jest wybór odpowiednich mnożników giełdowych, który wymaga pogłębionej analizy sytuacji. Najczęściej jednak wycena przedsiębiorstwa realizowana jest w oparciu o mnożnik zysku (zysku netto, EBITDA lub EBIT), mnożnik przychodowy lub mnożnik wartości księgowej, są to odpowiednio: P/E, EV/EBITDA, EV/EBIT, EV/S, P/BV. Licznik „P” oznacza kapitalizację rynkową (wartość rynkową kapitałów własnych przedsiębiorstwa) ustalaną jako iloczyn giełdowej ceny jednej akcji i liczby wyemitowanych akcji spółki. EV oznacza sumę kapitalizacji i wartości rynkowej kapitału obcego (zobowiązań finansowych) spółki.

Brak idealnie porównywalnych podmiotów publicznych w stosunku do wycenianego powoduje, że wycena przedsiębiorstwa jest tym bardziej wartościowa, im więcej podmiotów porównywalnych zostanie zastosowanych do wyznaczenia mnożnika bazowego. Mnożnik bazowy wyznacza się jako średnią, medianę lub innego rodzaju miarę statystyczną (np. średnią ważoną) spośród mnożników tego samego rodzaju wyznaczonych dla różnych spółek porównywalnych.

Wstępne wyniki wyceny uzyskuje się przez przemnożenie bazowego mnożnika giełdowego i odpowiadającej mu wielkości finansowej przedsiębiorstwa wycenianego. Wyniki wyceny uzyskane z zastopowaniem mnożników EV, w celu uzyskania wartości rynkowej kapitału własnego (czyli własności przypadającej właścicielom przedsiębiorstwa) wymaga pomniejszenia o zobowiązania finansowe (zadłużenie) przedsiębiorstwa wycenianego.

Wycena przedsiębiorstwa przy zastosowaniu więcej niż jednego rodzaju mnożnika, daje możliwość wyznaczenia przedziału wartości lub uzyskania punktowego wyniku przez ustalenie średniej ważonej z wyników poszczególnymi mnożnikami.

Wyniki finansowe podmiotu wycenianego oraz spółek porównywalnych zastosowane do wyznaczenia mnożników powinny zostać skorygowane o zdarzenia jednorazowe i inne elementy, które mogą zafałszować poprawność uzyskanych wyników wyceny (np. przychody i koszty niegotówkowe czy różnice w stosowanych zasadach rachunkowości).

Podobnie, pierwsze wyniki wyceny podlegają wielu korektom wynikającym m.in. z wad porównywalności podmiotów pod względem wielkości, płynności czy kontroli, a także posiadanych po obu stronach aktywów i zobowiązań pozaoperacyjnych.

Wycena przedsiębiorstwa metodą porównawczą możliwa jest także przy zastosowaniu mnożników transakcyjnych – czyli wyznaczonych na bazie spółek nienotowanych na giełdzie, których akcje lub udziały były przedmiotem transakcji na rynku niepublicznym, o ile znane są warunki transakcji. Wycena przedsiębiorstwa w takim przypadku przebiega analogicznie.

Fot.: branislavpudar/shutterstock.com