Zakończona niedawno pandemia koronawirusa i trwająca już ponad półtora roku wojna w Ukrainie oraz będąca ich następstwem wysoka inflacja nie pozostaje bez wpływu na stopy procentowe w Europie. Wysokość średniej długoterminowej stopy procentowej w poszczególnych krajach Unii Europejskiej waha się ostatnio pomiędzy 2,5-7,4%.

Średnia miesięczna rentowność 10-letnich obligacji skarbowych w poszczególnych krajach Unii Europejskiej najwyższe wyniki notuje ostatnio w 3 z 4 krajów pozostających poza strefą euro i systemem ERM II (mechanizm kursu walutowego poprzedzający wstąpienie do strefy euro) tj. na Węgrzech, w Rumunii i w Polsce. W tym pierwszym, rentowność obligacji skarbowych ukształtowała się w sierpniu średnio na poziomie 7,4% notując jednocześnie najwyższy spadek o 3,15 pkt proc. od średniej październikowej z 2022 r. Druga w kolejności Rumunia, zmaga się z oprocentowaniem papierów rządowych o tym samym terminie wykupu na poziomie 6,34% notując 11 miesięczny spadek o 3,02 pkt proc. Trzecie, niechlubne miejsce pod względem oprocentowania analizowanych obligacji przypadło Polsce, w której średnia rentowność wyniosła 5,59% także zachowując ujemną tendencje o 2,28 pkt proc. od średniej z października 2022 r. czyli poziomu szczytowego.

Rysunek 1. Rentowność 10-letnich obligacji skarbowych w krajach UE – średnia w sierpniu 2023 r. [%]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat

Najniższe stopy rentowności długoterminowych obligacji skarbu państwa o 10-letnim terminie wykupu pozostają w Danii, Szwecji i Niemczech, na poziomie odpowiednio 2,77%, 2,75% i 2,55%. Warto zwrócić uwagę, że Dania i Szwecja również pozostają poza strefą wspólnej waluty, przy czym Dania jest objęta mechanizmem ERM II. W Szwecji i Niemczech w ostatnich miesiącach obserwujemy relatywnie wysoki (choć nie najwyższy) wzrost poziomu rentowności. Wyniósł on w porównaniu do września 2022 r. odpowiednio 0,78 i 0,75 pkt proc. co oznacza wzrost w obu przypadkach o ponad 40%.

Najwyższe wzrosty rentowności na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy wystąpiły:

• na Litwie, gdzie oprocentowanie papierów skarbowych wzrosło o 2,72 pkt proc z 0,16 we wrześniu 2022 r. do 2,88% we wrześniu 2023 r. – czyli 18 krotnie;
• w Bułgarii (także objętej systemem ERM II) gdzie oprocentowanie obligacji wzrosło o 2,36 pkt proc. z 1,85% do 4,03% na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy – czyli ponad dwukrotnie;
• w Słowenii gdzie rentowność obligacji skarbowych wzrosła w ostatnim roku o 1,86 pkt proc. czyli z 1,7% do 3,48%.

Poza Unią Europejską, relatywnie wysokie stopy procentowe notuje Turcja, gdzie średnia rentowność obligacji skarbowych sięgnęła w sierpniu średnio 18,79%. Wysoki poziom oprocentowania widoczny jest też w Wielkiej Brytanii i USA gdzie rentowność kształtowała się na poziomie odpowiednio 4,49% i 4,17%. Z kolei wysoka dynamika oprocentowania 10-letnich obligacji skarbowych widoczna jest m.in. w Japonii gdzie w ostatnim roku średnia wzrosła ponad 2,5 krotnie z 0,25% do 0,64% w sierpniu 2023 r.